• Historia wioski Kosieczyn

        • RYS   HISTORYCZN KOSIECZYNA

           

           

                 Kosieczyn,   to    stara   polska   osada,   która    w   XIII   wieku    należała   do

          klasztoru   cysterskiego   w   Obrze.8    Jest   to    najstarsza   informacja   o   wiosce,                                                    

          począwszy od 1334 roku. Jednak ówczesna nazwa, to  „ Koszeszino ”.  W  Księgach

          Konsystorskich  w Poznaniu można znaleźć   kilka  wzmianek  o  miejscowości.  Nie

          jest  znana  geneza  nazwy  wioski  Kosieczyn.9 Faktem jest, że przez koleje dziejów

          nazw tych było dziewiętnaście.  Na przykład:

                                          - w roku 1334 - Koszeszino,

                                          - w roku 1408 - Coszyczyno,                              

                                          - w roku 1412 - Cossziczyno,

                                          - w roku 1425 - Coschatin,                              

                                          - w roku 1436 - Cossanczino,

                                          - w roku 1438 - Coschiczyno,

                                          - w roku 1439 - Cosczyschino,

                                          - w roku 1444 - Cosyeczino,

                                          - w roku 1462 - Goszchycyno,

                                          - w roku 1490 - Cozyczino,

                                          - w roku 1494 - Coszyeczyno,

                                          - w roku 1495 - Coszyczno,

                                          - w roku 1564 - Koschycyno,

                                          - w roku 1618 - Cossiczyno,

                                          - w roku 1944 - Kuschten,

                                          - w roku 1945 - Kosieczyn.10

           

                      Właścicielem    Kosieczyna   od   1396   do  1403  roku  był  dziedzic  Nądni -

          Maciej Watt,   brat   Filipa   z   Nądni,   wój   Mikołaja  Watty,  mąż Heleny, ojciec

          Piotra,  Dobrogosta,  Mikołaja, Samsona, Jana i Stanisława.W  roku 1423  Mikołaj 

          Watt  z  Kosieczyna   wszczyna  proces   o   to,   że  bracia  Maulyn,  Lest  i  Janusz,  

          dziedzice z Koźminka /koło Babimostu/  wraz z dwunastu szlachcicami najechali go

          w domu,  zabierając  w  niewolę  i  nakładając nań  600 grzywien okupu.11Dwa lata

          później Jan z  Kosieczyna, który  w  latach od 1408 do 1440 był dziedzicem Nądni i

          Kosieczyna,  toczył  proces z Materną  z  Kręcka  o  granice  między  Kosieczynem, 

          Kręckiem i Koźminkiem.12

                      W   roku   1471  Jan  Głupoński   rozpoczął   proces   z   Janem  Stodółką  z 

          Kosieczyna, a  w  roku  1486  Wojciech  Stodółka dał Janowi z Grunowa w zamien

          za dwa  łany  i  rolę zwaną  Kąty  pod  Zbąszyniem, jedną czwartą wsi  Kosieczyn z 

          jedną  czwartą  młyna,  dwie  zagrody  z   rolą   i  łąkami   w  Chlastawie.   W  1495 

          roku  tegoż  żona, Urszula Kręska  kupiła  od  Pawła  Śremskiego  trzy   łany,  sześć 

          zagród,  jedną  karczmę  i  cztery   barcie  sołeckie  we wsi   królewskiej  Rogoziniec

          za  80  grzywien.13

                      W  1497 roku  Marcin  Kosicki  z  powodu  zarzutu  niedopełnienia  przezeń

          obowiązku  służby  wojskowej  dał  Piotrowi  Opalińskiemu,  sędziemu poznańskie-

          mu, prawo do jego dóbr, a Michałowi Dąbrowskiemu prawo do jego dóbr w Chlas-

          tawie. W  roku  1510 w  Kosieczynie było ośmiu dziedziców.  W 1516 roku Andrzej 

          Kosicki  w  swej  części  wsi  Kosieczyn  miał  między  innymi  całe  sołectwo,  które

          uprawiał jako folwark.

                      W  roku 1559 bracia  Jurga czyli  Jerzy  i  Piotr  Kosiccy,  synowie zmarłego

          Mikołaja,  dokonali  podziału  dóbr  w  Chlastawie  i  Kosieczynie. Rok później Jan

          Zakrzewski został wprowadzony  przez  woźnego  sądowego w posiadanie części wsi

          Kosieczyn, którą  jego brat  Maciej  Proski  sprzedał  mu za 1800 złotych polskich i 

          przed   starostą  generalnym  wielkopolskim  przenióśł  na  niego  prawo  własności.

          Natomiast   w   1574   roku   na   drodze  ugody  część  wsi  Kosieczyn  i  Chlastawa

          otrzymali: Jan Zakrzewski  i  Maciej Proski, Jan  Jaromierski, Jurga Kosicki, Zofia

          Kosicka, wdowa po  Piotrze  Kosickim z  dziećmi   Abrahamem  i  Mikołajem, Jan

          Lutomski  i  Sebastian  Dąbrowski.14   W  skład  terenu   podlegającemu  podziałowi 

          zaliczono doły: Kadlisko, Piotrowski i Klarzyński, staw z  młynem, sadzawkę  wodę

          Głębiec, rzekę  Obra  Zgniła,  drogę  zwaną   Miecisko,  Kąty,  granice  dąbrowskie

          oraz Zadworze.15 

                      W roku 1884 właścicielem Kosieczyna , ówczesnego Kocieszyna, /Kuschten/

          był   Adalbert  von   Zakrzewski.16   Poczta  była  na  miejscu,  a  stacja  kolejowa w

          odległym  o  7,5 km  Zbąszyniu. Miejscowość dzieliła się na:

          - wieś, w której znajdowały się 92 domy, zamieszkałe przez  669 osób,

          - dominium  rozległe na  4903  morgach,   na   których   znajdowało   się 12 domów

            zasiedlonych przez 213 osób, gorzelnia parowa, browar, cegielnia i  fabryka serów.

          W   skład   majątku  wchodziły   trzy  miejscowości:    Kosieczyn  - folwark,   Nowy

          Gościniec  / Grunthal  /,  Bronikowo - folwark.  W  sumie  było  1251,84   hektarów,

          w tym:  829,11  hektarów  upraw,  25,66  hektarów łąk  i  pastwisk, 74,26  hektarów

          lasów, 10,10  hektarów  nieużytków.17

                      Adalbert von Zakrzewski dbał o to, by rozwijała się hodowla bydła rasy

          holenderskiej, owce  negretti  i  rambouillet.  Ściągał on podatek gruntowy, którego

          dochód wynosił 7.262 Marki.18   

                      W   roku   1888   doniosłą    rolę   pełniła   gmina   ziemska,  którą   tworzyła

          jedna miejscowość,  zawierająca w sobie 103 domy zamieszkiwane  przez  681 osób: 

          335  mężczyzn  i  346  kobiet.  W  samej wsi,  w sumie  były 132 budynki.  Na trenie

          tej gminy  znajdował  się  także dystrykt policyjny  ze  swoją siedzibą w  Zbąszyniu 

          / Bentschen /,  Urząd  Stanu Cywilnego,  który  mieścił  się w  Kręcku  / Kranz /. W 

          skład  gminy  wchodziły  dwie  parafie :  ewangelicka w Chlastawie / Chlastawe / i

          katolicka w Kosieczynie / Kuschten /.19

                      Według  spisu przeprowadzonego  w  roku 1888 w Kosieczynie ogólna liczba

          ziem  wynosiła  1809  hektarów,  w  skład  których   wchodziło:  992  hektary  ziemi

          uprawnej,  181   hektarów  łąk  i   242  hektary  lasów.   Oddzielną   część   stanowił

          obręb   dworski   /   Gutbezierke  /,     rezydencja   spolszczonej     poźniej    rodziny

          Lossowów, który w 1888 roku  posiadał  1252  hektary ziemi, w tym:  696 hektarów

          -uprawnej,   127   hektarów   łąk  i  361  hektarów  lasów..20  Natomiast  na majątek 

          składały      się     trzy     miejscowości,    w    których     łącznie    było   15    domów 

          zamieszkiwanych  przez  216 osób:  110 mężczyzn  i  106 kobiet.  Łącznie na terenie

          majątku było  41 budynków21.   Na   szczególną  uwagę  zasługuje  wybitnie  polski, 

          choć bardzo skromny, dwór murowany, parterowy z użytkowym poddaszem,  kryty 

          dachem mansardowym. Założony jest na rzucie  prostokąta  z  lekko występującym 

          od strony północnej piętrowym ryzalitem, którego  elewacja  zwieńczona jest falist-

          tym szczytem.  Po  bokach  ryzalitu są  lukarny.22  Nieco dalej,  na  wschód od  koś-

          cioła  jest  ogrodzony neogotyckim  murem pałac  murowany,  kryty  dachem mon-

          sardowym.  Wokół  dworu   rozciągał  się   piękny park  o  powierzchni 2,3 hektara,

          na  terenie   którego    znajdowała   się   grota   zbudowana  z  kamieni;   zachowała

          się  do  dzisiejszego  dnia.  Między  grotą a dworem rozciągał  się  piękny  ogród ró-

          żany  w  stylu  francuskim.  W  niewielkiej odległości od dworu znajdowała się kuź- 

          nia  murowana z  kamienia  polnego, z podcieniem  wspartym  na drewnianych słu-

          pach z charakterystycznym mieczowaniem.23 

                 W   roku    1910   zmienił  się   właściciel   Kosieczyna. Był   nim   Kasimir  von                 

          Zakrzewski.  W  skład  majątku wchodził  także folwark Grunthal  /  Zielęcin  /.  W

          tym   czasie   Bronikowo    należało    do   innego   właściciela,  Georga  Schulza.  W

          posiadaniu   dominium  Kosieczyna   było   1088  hektarów   gruntów, z   czego 546

          hektarów   stanowiły   uprawy, 126   hektarów - łąki,  41 hektarów - pastwiska, 351

          hektarów -  lasy, 15  hektarów - nieużytki  i 9 hektarów - woda.  Dochód dominium

          wynosił 5866 Marek , przy   czym  należy  pamiętać,  że na terenie majątku działała

          także gorzelnia parowa, browar i cegielnia.24

                      W  roku  1919 mieszkańcy Kosieczyna  wykazali  się bardzo  dużą  odwagą i

          patriotyzmem. Brali oni czynny  udział w  Powstaniu Wielkopolskim. 4 lutego 1919

          roku   przybył  38 regiment   piechoty  dowodzony  przez Burchardiego, który wraz

          z  kompaniami  Heimatschutzu miał  wyprzeć  powstańców  za  linię Obry i zdobyć

          Kopanicę,  Kargowę,  Babimost  i   Nową  Wieś.   Dowódca  całości -  oberleutnant

          Burchardii  dokonał   podziału   na   pięć   grup od A do E. Mieszkańcy Kosieczyna

          tworzyli   grupę E   i  mieli zdobyć   zamek w  Nowej Wsi   i  samą  wieś.  Ofensywa

          rozpoczęła się  12 lutego  o godzinie 6.30.25  

                      W  latach  1928 - 30 rozwijał  się  węzeł  kolejowy  w  sąsiednim  Zbąszynku.

          Większość   mieszkańców   Kosieczyna,   głównie  mężczyzn,  znalazła  zatrudnienie

          w    Polskich  Kolejach  Państwowych.   Z  tej  racji  wydzielono  kolonie dla koleja-

          rzy na zachodzie  wsi,  wzdłuż  których  posadzono  szpaler  topoli.   Wioska  zacho-

          wała  układ  ruralistyczny, więc  budynki    usytuowane  według   projektu  typo-

          wego.  Za  budynkami  gospodarstwa  domowego  znajdują  się  sady. W południo-

          wej   części wsi  zasadzono  aleję  kasztanową,  co  w  połączeniu  z topolami   utwo-

          rzyło  piękny  pas  zieleni.26   W  latach  trzydziestych,  obok   dużych  gospodarstw,

          gdzie  hodowało  się  bydło,  konie,  owce  i trzodę chlewną, pojawili się  rzemieślni-

          cy,  których   liczba   wzrastała  w bardzo  dużym  tempie. Powstały dwie  piekarnie

          braci  Henszel  Otto  i Pawła, kolonialka,  rzeźnicy,  fryzjer i  dwóch kowali.  Pomi-

          mo,    był  popyt   na towar zaczęły  upadać gospodarstwa.  Było to tym boleśniej-

          sze,  że    Polacy  nie  mieli  swoich    własności,  tylko   pracowali  na   majątku  lub

          u bambrów. 27  Jedyną   szansą   dla wielu  z  nich  była możliwość otrzymania pra-

          cy  na kolei.  Równocześnie z upadkiem   gospodarstw   rozwijał  się   handel.  Pow-

          stały   cztery   gospody  i   nowe  punkty  rzemieślnicze.  Polacy  dodatkowo  jeszcze

          zarabiali na drobnych usługach.28 

                      W latach 1932 -44  w  Kosieczynie były cztery szkoły: dwie katolickie i  dwie

          ewangelickie.   Klasy   katolickie   od 1 do 4   mieściły się przy agronówce, od 5 do 7

          przy  kościele,  gdzie  mieściła  się  także  biblioteka.29   Szkoła  ewangelicka  mieści-

          ła  się  w  dwóch  budynkach   na   końcu   wsi  od  strony  Kręcka.   Młodsze  klasy

          w  szkole  katolickiej   uczył   pan  Ziewert,  natomiast   starsze - pan   Jan   Lusche.

          Ponieważ   Kosieczyn   wchodził   w  skład  Rzeszy,  nauka  odbywała  się  w języku

          niemieckim,   dlatego  też  Polacy    uczyli    swoje   dzieci   mowy ojczystej w domu.

          Wpływ   na   to   miał   zapewne   fakt,  że   mieszkańcy  wsi  od  wieków  byli  ściśle

          związani  z   takimi   ośrodkami   polskości   jak:   Dąbrówka,  Kramsko,  Podmokle

          i Babimost.30 

                      W   Kosieczynie, od  strony Zbąszynka  znajdował  się  także posterunek po-

          licji, którego komisarzem był Hegeman.  Natomiast Urząd Stanu Cywilnego nadal

          mieścił się w Kręcku.

                      W roku 1946 nastąpił, jakby nawrót zainteresowania hodowlą. W tym  roku

          przystąpiono do  zakładania  pierwszych   ferm  hodowlanych   drobiu.  Propozycję

          założenia takiej hodowli otrzymał także Kosieczyn.   Po  pięciu   miesiącach ferma

          liczyła  już  220  kur.31    Wszystkie   kury  pochodziły  z dostaw  UNRRA.32  

          Równocześnie   z      reformą   wiązał się  upadek wszystkich,   drobnych    gniazd

          drobiu w poszczególnych majątkach.

                      Kosieczyn,   przez   niesprawiedliwy podział  powstających  państw,   został

          oderwany   od   Macierzy.   Jednak mimo tego, przez sześć  wieków, żyją  tu  Polacy

          ze  swym  językiem,  kulturą  i  religią.   Pomimo wojen,  rozbiorów  i   zaborów nie

          zginęła wiara, tradycja i patriotyzm polski.

                      W roku 1990 na terenie Kosieczyna  mieszkało  935 osób z czego, z rolnictwa 

          utrzymywało  się  215  osób.   Dwuzawodowych było 113 osób, zatrudnionych  poza

          rolnictwem - 216.  W sumie było 67 gospodarstw,  z  tego  19 ma powierzchnię od 1

          do   2 hektarów,  10 - od 2   do  3 hektarów,   4 - od  3  do 5 hektarów,  3 - od 5 do 7

          hektarów,  8 - od 7  do  10 hektarów,  6 -  od 10   do  15  hektarów,  12 - od 15 do 20

          hektarów i 5 - powyżej 20 hektarów.

          Gruntów ornych w sumie było 449 hektarów,   użytków zielonych - 146  hektarów i

          lasów   -   5   hektarów.  Rolnicy    specjalizowali   się   w   hodowli    świń,   których

          suma wynosi 785 sztuk, bydła - 194 / w tym 63 krowy /, 11 owiec i 9 koni.33